Các bệnh liên quan đến điều hòa (máy lạnh) thường xuất phát từ việc sử dụng điều hòa không đúng cách, vệ sinh không đúng định kỳ, hoặc điều chỉnh nhiệt độ không phù hợp.
Bài viết dưới đây của ThoDienLanh24h là một số bệnh phổ biến liên quan đến điều hòa và lời khuyên từ chuyên gia bác sĩ phòng tránh.
8 Bệnh Hay Gặp Khi Dùng Điều Hòa Sai
- Bệnh về đường hô hấp:
- Viêm mũi dị ứng: Không khí lạnh và khô từ điều hòa có thể gây ra viêm mũi dị ứng, đặc biệt là ở những người nhạy cảm.
- Viêm họng: Không khí lạnh có thể gây khô và kích thích niêm mạc họng, dẫn đến viêm họng.
- Viêm phổi: Điều hòa không được vệ sinh đúng cách có thể là nơi ẩn náu của vi khuẩn Legionella gây bệnh viêm phổi.
- Bệnh về da:
- Da khô và nứt nẻ: Điều hòa làm giảm độ ẩm trong không khí, dẫn đến khô da và nứt nẻ.
- Viêm da cơ địa: Những người bị viêm da cơ địa có thể thấy tình trạng da tồi tệ hơn do không khí khô.
- Bệnh về mắt:
- Khô mắt: Điều hòa làm giảm độ ẩm không khí, gây khô mắt và kích ứng mắt.
- Viêm kết mạc: Không khí khô và bụi từ điều hòa có thể gây viêm kết mạc.
- Vấn đề về cơ xương khớp:
- Đau cơ và khớp: Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột và không khí lạnh có thể gây co cứng cơ, đau khớp, đặc biệt là ở người lớn tuổi và những người có tiền sử bệnh cơ xương khớp.
- Bệnh về tai:
- Viêm tai giữa: Không khí lạnh và việc không giữ ấm cơ thể có thể dẫn đến viêm tai giữa, đặc biệt là ở trẻ em.
- Cảm lạnh và cúm:
- Cảm lạnh: Thay đổi nhiệt độ đột ngột và tiếp xúc với không khí lạnh có thể làm giảm sức đề kháng của cơ thể, dễ dẫn đến cảm lạnh.
- Cúm: Môi trường lạnh và khô từ điều hòa có thể tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát triển và lây lan.
- Mất nước:
- Mất nước: Không khí khô từ điều hòa có thể làm cơ thể mất nước qua đường hô hấp và da, đặc biệt là khi không uống đủ nước.
- Hội chứng nhà kín:
- Hội chứng nhà kín (Sick Building Syndrome): Gây ra các triệu chứng như nhức đầu, chóng mặt, khó thở, và mệt mỏi do không khí trong phòng kém chất lượng và thiếu thông gió.
Để phòng tránh các bệnh này, cần sử dụng điều hòa đúng cách, điều chỉnh nhiệt độ phù hợp, và đảm bảo vệ sinh điều hòa định kỳ.
Lời khuyên từ bác sĩ sử dụng điều hòa an toàn sức khỏe:
PGS.TS.BS Nguyễn Như Vinh, Trưởng khoa Thăm dò chức năng hô hấp, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM giải thích rằng việc sử dụng điều hòa thường xuyên có thể gây khô da và khô miệng do làm giảm độ ẩm trong không khí, nhưng không trực tiếp gây viêm họng hay viêm phổi.
Tuy nhiên, không khí khô và lạnh có thể làm trầm trọng các vấn đề hô hấp hoặc tăng nhạy cảm với nhiễm trùng.
1. Điều chỉnh nhiệt độ phù hợp
Nhiệt độ lý tưởng
- Đặt nhiệt độ điều hòa trong khoảng 25-28°C vào mùa hè: Nhiệt độ này được coi là lý tưởng vì nó tạo ra môi trường mát mẻ mà không gây quá lạnh cho cơ thể. Giữ nhiệt độ ở mức này giúp cơ thể dễ dàng thích nghi, giảm nguy cơ sốc nhiệt và các bệnh liên quan đến hệ hô hấp.
- Tránh chênh lệch nhiệt độ quá lớn giữa trong nhà và ngoài trời: Khi chênh lệch nhiệt độ quá lớn, cơ thể phải điều chỉnh nhanh chóng để thích nghi, điều này có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, gây ra các vấn đề như cảm lạnh, viêm họng, và các bệnh hô hấp khác. Mức chênh lệch lý tưởng thường không nên vượt quá 7-10°C so với nhiệt độ bên ngoài.
Chế độ làm mát
- Sử dụng chế độ làm mát nhẹ nhàng: Hầu hết các điều hòa hiện đại đều có chế độ làm mát nhẹ nhàng (cool mode) hoặc chế độ quạt (fan mode) để duy trì nhiệt độ ổn định mà không làm giảm nhiệt độ quá nhanh. Chế độ này giúp tránh việc thay đổi nhiệt độ đột ngột, giảm nguy cơ sốc nhiệt và khô da.
- Tránh chế độ làm lạnh nhanh (fast cooling): Mặc dù chế độ làm lạnh nhanh có thể giúp hạ nhiệt độ phòng nhanh chóng, nhưng việc thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây hại cho sức khỏe. Cơ thể con người cần thời gian để thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ, và làm lạnh nhanh có thể gây co cơ, đau khớp, và ảnh hưởng xấu đến hệ hô hấp
2. Vệ sinh điều hòa định kỳ
Làm sạch bộ lọc
- Tầm quan trọng của việc làm sạch bộ lọc: Bộ lọc không khí là bộ phận quan trọng giúp loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và các tác nhân gây dị ứng từ không khí trước khi nó được thổi vào phòng. Nếu bộ lọc bị bám bụi bẩn và vi khuẩn, không khí sẽ không được làm sạch hiệu quả, dẫn đến chất lượng không khí kém và gây ra các vấn đề về hô hấp.
- Tần suất làm sạch: Bộ lọc nên được làm sạch ít nhất mỗi tháng một lần, đặc biệt là trong mùa hè khi điều hòa hoạt động liên tục. Nếu sống trong khu vực có nhiều bụi bẩn hoặc phấn hoa, có thể cần làm sạch thường xuyên hơn.
- Cách làm sạch bộ lọc:
- Tắt điều hòa: Đảm bảo tắt điều hòa và rút phích cắm trước khi thực hiện vệ sinh.
- Tháo bộ lọc: Mở nắp điều hòa và cẩn thận tháo bộ lọc ra.
- Rửa bằng nước ấm: Dùng nước ấm và xà phòng nhẹ để rửa sạch bụi bẩn. Tránh sử dụng các chất tẩy rửa mạnh có thể làm hỏng bộ lọc.
- Làm khô tự nhiên: Để bộ lọc khô tự nhiên hoàn toàn trước khi lắp lại vào máy điều hòa. Tránh phơi dưới ánh nắng trực tiếp để không làm biến dạng hoặc hỏng bộ lọc.
Kiểm tra và bảo dưỡng hệ thống điều hòa định kỳ
- Tầm quan trọng của việc kiểm tra và bảo dưỡng: Hệ thống điều hòa cần được kiểm tra và bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo hoạt động hiệu quả, tiết kiệm năng lượng và kéo dài tuổi thọ của thiết bị. Việc bảo dưỡng đúng cách cũng giúp phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn, ngăn ngừa hư hỏng lớn và giảm nguy cơ bị nhiễm khuẩn hoặc nấm mốc phát triển trong hệ thống.
- Lợi ích của việc bảo dưỡng định kỳ:
- Hiệu suất hoạt động cao: Giúp điều hòa hoạt động ở mức hiệu suất cao nhất, làm mát hiệu quả hơn và tiêu thụ ít năng lượng hơn.
- Sức khỏe tốt hơn: Đảm bảo không khí được lọc sạch, giảm nguy cơ mắc các bệnh hô hấp và dị ứng.
- Giảm chi phí sửa chữa: Bảo dưỡng định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề nhỏ trước khi chúng trở nên nghiêm trọng và tốn kém hơn để sửa chữa.
- Các hạng mục bảo dưỡng quan trọng:
- Kiểm tra và làm sạch dàn nóng và dàn lạnh: Loại bỏ bụi bẩn và mảnh vụn tích tụ trên dàn nóng và dàn lạnh để đảm bảo luồng khí lưu thông tốt.
- Kiểm tra và bổ sung gas: Đảm bảo mức gas luôn ở mức tiêu chuẩn để điều hòa hoạt động hiệu quả.
- Kiểm tra hệ thống dây điện và các bộ phận kết nối: Đảm bảo không có dây điện nào bị lỏng hoặc hỏng hóc, các kết nối đều chắc chắn.
- Kiểm tra hệ thống thoát nước: Đảm bảo hệ thống thoát nước không bị tắc nghẽn để tránh nước tràn ra gây hỏng thiết bị hoặc làm ẩm mốc không gian xung quanh
3. Đảm bảo độ ẩm thích hợp
Máy tạo độ ẩm
- Tầm quan trọng của độ ẩm thích hợp: Độ ẩm không khí lý tưởng trong nhà thường nằm trong khoảng 40-60%. Độ ẩm quá thấp có thể gây khô da, khô họng, khô mắt và tăng nguy cơ mắc các bệnh về hô hấp. Ngược lại, độ ẩm quá cao có thể tạo điều kiện cho nấm mốc và vi khuẩn phát triển, gây ra các vấn đề về sức khỏe.
- Sử dụng máy tạo độ ẩm:
- Chức năng của máy tạo độ ẩm: Máy tạo độ ẩm giúp bổ sung độ ẩm cho không khí khô, đặc biệt là khi điều hòa hoạt động và làm giảm độ ẩm trong phòng.
- Cách sử dụng hiệu quả:
- Chọn máy tạo độ ẩm phù hợp: Có nhiều loại máy tạo độ ẩm như máy phun sương lạnh, máy phun sương ấm, máy bốc hơi và máy siêu âm. Chọn loại phù hợp với không gian và nhu cầu sử dụng của bạn.
- Đặt vị trí máy tạo độ ẩm: Đặt máy ở vị trí trung tâm phòng hoặc nơi không khí lưu thông tốt để đảm bảo độ ẩm phân bố đều.
- Điều chỉnh độ ẩm: Sử dụng máy đo độ ẩm để theo dõi và điều chỉnh độ ẩm không khí trong phòng, đảm bảo luôn duy trì ở mức lý tưởng.
- Vệ sinh máy thường xuyên: Để ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn và nấm mốc, vệ sinh máy tạo độ ẩm định kỳ, thay nước hàng ngày và làm sạch các bộ phận theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Đặt chậu nước trong phòng:
- Tác dụng của chậu nước: Đặt chậu nước trong phòng cũng là một cách đơn giản để tăng độ ẩm không khí. Nước sẽ bay hơi tự nhiên và bổ sung độ ẩm cho không khí.
- Cách đặt chậu nước: Đặt chậu nước gần cửa sổ hoặc nơi có luồng gió nhẹ để tăng hiệu quả bay hơi. Thay nước thường xuyên để tránh nước bị bẩn và trở thành nơi sinh sản của vi khuẩn.
Thông gió tự nhiên
- Lợi ích của việc thông gió tự nhiên: Thông gió tự nhiên giúp lưu thông không khí, cân bằng độ ẩm và làm sạch không khí trong phòng. Nó cũng giúp giảm tích tụ CO2, các chất gây ô nhiễm và mùi hôi, tạo môi trường sống trong lành và thoải mái hơn.
- Cách thực hiện thông gió tự nhiên:
- Mở cửa sổ và cửa ra vào: Khi không sử dụng điều hòa, mở cửa sổ và cửa ra vào để không khí tươi từ bên ngoài vào và đẩy không khí tù đọng ra ngoài. Điều này giúp duy trì độ ẩm tự nhiên và cải thiện chất lượng không khí.
- Sử dụng quạt thông gió: Nếu không thể mở cửa sổ thường xuyên, sử dụng quạt thông gió để tạo luồng không khí lưu thông trong phòng. Đặt quạt ở các vị trí chiến lược như gần cửa sổ hoặc cửa ra vào để tối ưu hóa việc thông gió.
- Thời gian mở cửa: Tốt nhất là mở cửa vào buổi sáng sớm hoặc chiều tối khi không khí bên ngoài mát mẻ và trong lành hơn. Tránh mở cửa vào những giờ cao điểm khi không khí ngoài trời có thể ô nhiễm.
- Kết hợp với cây xanh trong nhà:
- Cây xanh giúp cải thiện chất lượng không khí: Cây xanh không chỉ làm đẹp không gian sống mà còn giúp tăng độ ẩm và cải thiện chất lượng không khí bằng cách hấp thụ CO2 và thải ra oxy.
- Chọn cây phù hợp: Các loại cây như lưỡi hổ, nha đam, dương xỉ và cây cọ cảnh có khả năng tốt trong việc tăng độ ẩm và lọc không khí
4. Đảm bảo vệ sinh không gian sống
Lau chùi thường xuyên
- Ý nghĩa của việc lau chùi: Việc lau chùi thường xuyên là một phần quan trọng trong việc duy trì sạch sẽ và khử trùng không gian sống. Đặc biệt là khi sử dụng điều hòa, việc này giúp loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn tích tụ trên các bề mặt, ngăn ngừa sự lây lan của các bệnh tật.
- Các vùng cần được lau chùi: Bao gồm sàn nhà, bàn ghế, bề mặt làm việc, tủ kệ và các vật dụng trong phòng. Đảm bảo sử dụng các dung dịch làm sạch phù hợp để tiêu diệt vi khuẩn mà không gây hại cho sức khỏe.
- Thời gian lau chùi: Nên lập lịch lau chùi thường xuyên, ít nhất là mỗi tuần một lần, để giữ không gian sống luôn sạch sẽ và an toàn.
Giữ không gian thoáng mát
- Lưu thông không khí: Để điều hòa hoạt động hiệu quả và giảm thiểu độ ẩm trong không gian sống, đảm bảo không gian thoáng đãng là rất quan trọng. Các đồ đạc quá nhiều trong phòng có thể làm cản trở luồng không khí và làm giảm hiệu suất làm mát của điều hòa.
- Cách giữ không gian thoáng mát:
- Giữ khoảng cách giữa các vật dụng: Tránh để quá nhiều đồ đạc ở gần điều hòa để không cản trở luồng khí lưu thông. Điều này sẽ giúp cho không khí được phân phối đều trong phòng và làm mát hiệu quả hơn.
- Sử dụng các giải pháp lưu thông không khí: Ngoài việc mở cửa sổ để thông gió tự nhiên, bạn có thể sử dụng quạt để tăng cường luồng không khí trong phòng.
- Giảm đồ đạc không cần thiết: Để không khí lưu thông tốt hơn và giảm bụi bẩn tích tụ, hạn chế số lượng đồ đạc trong phòng và duy trì sự gọn gàng
5. Sử dụng điều hòa đúng cách
Sử dụng điều hòa đúng cách
- Tránh để luồng khí trực tiếp vào người:
- Điều chỉnh hướng cửa gió: Để tránh luồng khí điều hòa thổi trực tiếp vào người, hãy điều chỉnh hướng cửa gió sao cho không khí được phân phối đều trong phòng mà không làm cho người ngồi hay nằm cảm thấy lạnh hoặc khó chịu.
- Đặc biệt lưu ý khi ngủ: Trong thời gian ngủ, nên điều chỉnh cửa gió sao cho không có luồng khí trực tiếp vào giường ngủ. Điều này giúp ngủ ngon hơn và tránh các vấn đề sức khỏe như cảm lạnh hay viêm xoang do khí lạnh.
Hạn chế việc bật/tắt điều hòa liên tục
- Nguyên nhân của việc hạn chế bật/tắt liên tục: Việc thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn. Ngoài ra, việc bật/tắt điều hòa thường xuyên cũng tăng chi phí điện năng và có thể làm giảm tuổi thọ của thiết bị.
- Giải pháp thực hiện:
- Điều chỉnh nhiệt độ một cách ổn định: Thay vì thay đổi nhiệt độ quá nhanh, hãy đặt nhiệt độ điều hòa ở mức ổn định và phù hợp với nhu cầu, ví dụ như khoảng 24-26 độ C vào mùa hè.
- Sử dụng chế độ tự động: Nhiều điều hòa hiện đại có chế độ tự điều chỉnh nhiệt độ và tự động ngắt khi đạt được mức độ ẩm và nhiệt độ mong muốn, giúp tiết kiệm điện và duy trì môi trường trong phòng ổn định hơn.
- Hạn chế thay đổi chế độ hoạt động: Trước khi đi ngủ, hãy thiết lập điều hòa ở mức nhiệt độ thoải mái và để cho nó hoạt động liên tục trong khoảng thời gian dài, để cơ thể dễ dàng thích nghi với môi trường mới
6. Chăm sóc sức khỏe cá nhân
Uống đủ nước
- Ý nghĩa của việc uống nước đủ lượng: Trong môi trường được điều hòa, không khí thường có xu hướng khô và có thể làm mất nước nhanh chóng từ cơ thể. Do đó, việc uống đủ nước là rất quan trọng để duy trì độ ẩm cần thiết cho cơ thể.
- Khuyến cáo về cách uống nước:
- Uống nước thường xuyên trong suốt ngày.
- Nên ưu tiên uống nước lọc hoặc nước trái cây tự nhiên để tránh tình trạng quá nhiều đường.
- Ngoài nước, có thể bổ sung thêm các thực phẩm giàu nước như trái cây và rau quả để giữ cân bằng độ ẩm trong cơ thể.
Giữ ấm cơ thể
- Lý do và cách giữ ấm:
- Khi nhiệt độ trong phòng điều hòa quá thấp, đặc biệt là vào ban đêm hoặc khi ngủ, nên mặc quần áo ấm và sử dụng chăn, mền để giữ ấm cơ thể.
- Tránh ngồi dưới luồng khí lạnh trực tiếp để không gây cảm lạnh, đặc biệt là đối với các khu vực nhạy cảm như cổ, vai và lưng.
- Chú ý về lựa chọn quần áo:
- Chọn quần áo làm từ chất liệu ấm như len, lông cừu hoặc cotton dày để giữ ấm hiệu quả.
- Nên đầu tư vào các bộ đồ ngủ ấm áp và chăn, mền dày để bảo vệ cơ thể trong mùa đông hoặc khi điều hòa hoạt động mạnh vào ban đêm
7. Kiểm tra chất lượng không khí
Sử dụng máy lọc không khí
- Tầm quan trọng của máy lọc không khí: Máy lọc không khí là một thiết bị hữu ích để giúp loại bỏ các hạt bụi, phấn hoa và vi khuẩn có thể gây hại cho sức khỏe khỏi không khí trong nhà.
- Chức năng của máy lọc không khí: Máy lọc không khí hoạt động bằng cách hút và lọc không khí qua các bộ lọc chuyên biệt để loại bỏ các tạp chất như bụi, mùi hôi, khói, và các chất gây dị ứng. Điều này giúp cải thiện chất lượng không khí và giảm nguy cơ bị dị ứng hoặc các vấn đề hô hấp.
- Lựa chọn máy lọc không khí: Nên chọn máy lọc có khả năng lọc hiệu quả các loại hạt nhỏ nhất và phù hợp với diện tích phòng sử dụng. Các loại máy có tính năng tiên tiến như lọc HEPA (High Efficiency Particulate Air) là lựa chọn phổ biến do khả năng lọc mạnh mẽ và hiệu quả.
Kiểm tra chất lượng không khí
- Thiết bị đo chất lượng không khí: Để đảm bảo không khí trong nhà luôn sạch và lành, ngoài việc sử dụng máy lọc không khí, bạn nên sử dụng thiết bị đo chất lượng không khí.
- Công dụng của thiết bị đo: Thiết bị này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về các chỉ số như nồng độ bụi mịn, CO2, độ ẩm và các chất gây ô nhiễm khác trong không khí. Việc đo này giúp bạn theo dõi và đánh giá chất lượng không khí trong nhà để có các biện pháp cần thiết để duy trì môi trường sống lành mạnh.
- Thực hiện kiểm tra định kỳ: Nên thực hiện kiểm tra chất lượng không khí định kỳ, đặc biệt là sau khi thay đổi mùa và khi có các biểu hiện khó chịu như dị ứng, khó thở hay khô mắt. Điều này giúp phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến chất lượng không khí và đưa ra biện pháp khắc phục kịp thời
8. Chế độ nghỉ ngơi hợp lý
Tắt điều hòa khi không cần thiết
- Lý do và tầm quan trọng: Việc tắt điều hòa khi không cần thiết không chỉ giúp tiết kiệm điện năng mà còn giảm tác động đến sức khỏe của bạn.
- Khi nào nên tắt điều hòa:
- Khi ra ngoài: Nếu bạn sẽ ra ngoài trong thời gian dài, hãy nhớ tắt điều hòa để tiết kiệm năng lượng và giảm chi phí điện.
- Khi không sử dụng: Đặc biệt là vào mùa lạnh khi không cần đến mức độ làm mát của điều hòa, hãy tắt nó để không gian sống trở nên thoải mái hơn và tiết kiệm năng lượng.
Chế độ ngủ
- Sử dụng chế độ ngủ của điều hòa: Điều hòa thường có chế độ ngủ được thiết kế để duy trì nhiệt độ ổn định và không làm bạn cảm thấy quá lạnh vào ban đêm.
- Lợi ích của chế độ ngủ:
- Giữ nhiệt độ ổn định: Chế độ này giúp điều chỉnh nhiệt độ tự động để phù hợp với cơ thể bạn khi bạn đang ngủ.
- Tránh cảm lạnh: Bằng cách điều chỉnh nhiệt độ một cách nhẹ nhàng và duy trì môi trường ấm áp, chế độ ngủ giúp bạn ngủ ngon và không bị giật mình vì lạnh vào ban đêm
Nếu gặp vấn đề sức khỏe khi sử dụng điều hòa, cần đi khám bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn.
